စီပြားေရးလုပ္ငန္း၊ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ ေခတ္သစ္ကမၻာ
(Business, Ethic and the Modern World)
ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
မတ္လ ၁၃၊ ၂၀၁၃
လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီတူးေဖာ္ေရး စီမံကိန္း ဆႏၵျပပြဲသတင္းေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းမႈေတြ ကေနစၿပီးေတာ့ ခု ေနာက္ဆံုး ထြက္လာတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ရဲ႕ အစီရင္ခံစာ အပါအဝင္ ဗမာျပည္ က ေခတ္အဆက္ဆက္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ နဲ႕ ေဒသခံ ျပည္သူေတြ ၾကား ပဋိပကၡေတြ၊ စစ္ဘီလူးနဲ႕ ေပါင္းၿပီး ဆူၿဖိဳးေနတဲ့ စီးပြားဘီလူးႀကီးေတြရဲ႕ ေဒသခံ လက္နက္၊ အာဏာ၊ ေငြေၾကး၊ အားလံုးမဲ့တဲ့ ျပည္သူ အေပၚ တဘက္ေစာင္းနင္း အဓမၼ ျပဳမႈေတြ စတဲ့ သတင္းေတြကို ၾကားတိုင္း ေက်ာင္းတုန္းက လုပ္ခဲ့ရတဲ့ “စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး” ဘာသာရပ္ နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာတမ္း ေရးရတာေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ေလ့လာခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းအရာ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို သတိရမိတယ္။
ေခတ္သစ္ ေဘာဂေဗဒပညာေရး နဲ႕ စာသင္ခန္းမေတြဟာ တကယ္ေတာ့ အရင္းရွင္ေကာင္း နဲ႕ အရင္းရွင္ေနာက္လိုက္ေကာင္း ျဖစ္ေအာင္ စနစ္တက် ပံုသြင္း သင္ၾကားေပးတဲ့ ေနရာေတြသာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္းရွင္ဝါဒ စည္ပင္၊ သာယာ၊ ဝေျပာ၊ ဆိုေျပ၊ စိမ္းလန္းဖို႕ရာမွာ လူ႕အသိုင္းအဝန္း၊ ေစ်းကြက္ နဲ႕ ဥတု ရာသီ သဘာဝ မေဖာက္ျပန္ ရွင္သန္ဖို႕က မရွိမျဖစ္ အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ရွင္သန္ေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ရတဲ့ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆ နဲ႕ လုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္ေတြဟာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူအမ်ားစု နဲ႕ ကမၻာေျမအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးရွိပါတယ္။ ဒီလို ထဲက တခုကေတာ့ ဆိုခဲ့တဲ့ “စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး (Sustainable Development)” ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ပါပဲ။
ဒီဘာသာရပ္ နဲ႕ ဆက္စပ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ နဲ႕ ဗမာျပည္က စီးပြားေသာင္းက်န္းေတြရဲ႕ ႏိုင့္ထက္စီးနင္းလုပ္မႈေတြကို စဥ္းစားမိရင္ ေခါင္းထဲ တမ္းဝင္လာတာက စာသင္ခန္းတုန္းက ေလ့လာခဲ့ဖူးတဲ့ အိႏၵိယ သဘာဝ ဓာတ္သတၱဳ ရွာေဖြ၊ တူးေဖာ္၊ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ မိုင္း ကုမၸဏီ တခု အိႏၵိယႏိုင္ငံ ျပည္နယ္တခုမွာ မိုင္းတြင္း လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ဖို႕ စီစဥ္ရာမွာ ၾကံဳေတြရတဲ့ ကန္႕ကြက္မႈ၊ ေဝဖန္ခံရမႈ အေၾကာင္းေတြပါပဲ။ အဲဒီ မိုင္းကုမၸဏီ လုပ္ငန္းလုပ္ဖို႕ စီစဥ္တဲ့ ေဒသက ေဒသခံ ဌာေနတိုင္းရင္းသား ေတြဟာ ေတာင္ကို ကာကြယ္တဲ့ သေဘာနဲ႕ တေတာင္လံုး ပတ္လည္ ဝိုင္းၿပီး လူခ်ိန္းႀကိဳးသ႑ာန္ လက္ခ်င္းတြဲလ်က္ စီတန္း ရပ္၊ ကန္႕ကြက္ ဆႏၵျပၾကတဲ့ ဓာတ္ပံု ဆိုရင္ မ်က္စိထဲမွာ ခုအထိ ျမင္ေယာင္ေနတယ္။
အဓိက ကန္႕ကြက္ၾကတာကေတာ့ ဗမာျပည္ အပါအဝင္ ကမၻာအႏွံ႕က ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ တိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ ေခတ္သစ္ စက္မႈလုပ္ငန္း၊ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ လုပ္ငန္း၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရလုပ္ငန္းေတြမွာ ၾကံဳေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ ေဒသခံ ေတြရဲ႕ မိရိုးဖလာ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းေတြ ထိခိုက္မႈ၊ ရိုးရာ ထံုးတမ္း စဥ္လာ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ထိခိုက္မႈ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ၊ ေျမသိမ္းခံရမႈ နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ ပ်က္စီးလို႕ ေဂဟ စနစ္ ပ်က္ယြင္းလာမႈ ေတြကို ကာကြယ္ဖို႕ ေျပာဆိုေထာက္ျပ၊ ဆန္႕က်င္ ကန္႕ကြက္ၾကတာပါပဲ။
အဲဒီ မိုင္းကုမၸဏီ က ႏိုင္ငံတကာ မွာလည္း ဓာတ္သတၱဳ ရွာေဖြ၊ တူးေဖာ္မႈေတြ လုပ္သလို ႏိုင္ငံေပါင္းစံုက လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံထားတဲ့ ပိုင္ဆိုင္မႈရွယ္ယာေတြလည္း ရွိတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြမွာ အထက္မွာ ဆိုခဲ့သလို အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အျဖစ္အပ်က္နဲ႕ အေၾကာင္းအရာေတြ ရွိေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ နဲ႕ ေဒသတြင္းက လူ႕အခြင့္အေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ေတြ ရဲ႕ ေဝဖန္ျပစ္တင္ ဖိအားေပးမႈေတြ ၾကံဳလာရတယ္။ တခ်ိဳ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ကို အျပည့္အဝ လိုက္နာဖို႕ ဦးထိပ္ထားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႈပ္သူ လုပ္ငန္းရွင္၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြက သူတို႕ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံေငြ၊ အစုရွယ္ယာ ျပန္ထုတ္သြားတာေတြ ရွိခဲ့တယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ထဲကဆိုရင္ အဂၤလန္ က ဘာသာေရးအေျချပဳ အဖြဲ႕အစည္းတခု ျဖစ္တဲ့ “The Church of England” က သူတို႕ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈေတြကို အဲဒီ ကုမၸဏီ မွာ ဆက္မလုပ္ေတာ့ဖို႕ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဗမာျပည္အတြက္ နားလည္လြယ္တဲ့ စကားနဲ႕ဆိုရရင္ အဲဒီ ကုမၸဏီ နဲ႕ စီးပြားေရးအရ မဆက္ဆံေတာ့ဖို႕ ဆံုးျဖတ္တဲ့ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ ပိတ္ပင္တဲ့ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မႈ တမ်ိဳးလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
လူသိမ်ားတဲ့ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မႈ သေဘာက အုပ္စိုးသူ အစိုးရ ကို ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္ခ်င္လို႕ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာ နဲ႕ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိတဲ့ ပံုစံပါ။ လူ႕တဦးခ်င္း နဲ႕ လူနည္းစု လူမ်ိဳးစု ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး နဲ႕ ရပိုင္ခြင့္ကို ေလးစားလိုက္နာမႈမရွိဘဲ ကုိယ့္တိုင္းသူျပည္သားအေပၚ လူလိုထား မဆက္ဆံတဲ့ ဖိႏွိပ္မႈ ျပင္းထန္တဲ့ အစိုးရမ်ိဳးေတြ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ တိုင္းျပည္မ်ိဳးကို ဖိႏွိပ္မႈေတြ ေလ်ာ့ေစဖို႕ ႏိုင္ငံတကာက ဝိုင္းဝန္းဖိအားေပးတဲ့ အေနနဲ႕ စီးပြားေရး အရ မဆက္ဆံဖို႕၊ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ မလုပ္ဖို႕ အေရးယူ အျပစ္ေပး ဒဏ္ခတ္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဒီသေဘာဟာ တဘက္ကၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေရး သေဘာေဆာင္တယ္လို႕ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မႈ ရဲ႕ အတြင္း အႏွစ္သာရ က ဒီထက္ပိုပါတယ္။
လြယ္လြယ္ နဲ႕ ရွင္းေအာင္ ဆိုရရင္ “မသူေတာ္ နဲ႕ ေပါင္း စီးပြားမရွာဘူး” ဆို တဲ့ သေဘာပါ။ က်င့္ဝတ္သီလမဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို အေျချပဳၿပီး ရလာတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ကို မယူဘူး၊ မလိုခ်င္ဘူး၊ သမၼာ အာဇီဝ စစ္စစ္ ျဖစ္တဲ့ စီးပြားရွာမႈမ်ိဳးပဲ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ ေလးစားလိုက္နာမႈ၊ ခံယူခ်က္၊ ေစာင့္ထိန္းခ်က္ မ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသေဘာကို ဘယ္ႏိုင္ငံ၊ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းမွ အျပည့္အဝ လိုက္နာက်င့္သံုးတယ္ဆိုတာ ကမၻာမွာ မရွိပါဘူး။ အေၾကာင္းက ႏိုင္ငံတိုင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းဟာ မိမိအက်ိဳးစီးပြား ကို ေရွ႕တန္းတင္ အဓိက စဥ္းစာၿပီး လမ္းစဥ္ေတြ၊ မူဝါဒ ေတြ ခ်မွတ္ေလ့ရွိလို႕ပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး၊ ပထဝီ ႏိုင္ငံေရး စတာေတြနဲ႕လည္း သက္ဆိုင္ေလ့ ရွိပါတယ္။
ကမၻာ့ အထင္ကရ ဒီမိုကေရစီ တိုင္းျပည္ႀကီးျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ဟာ သူတို႕ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ကမၻာအရပ္ရပ္က လူ႕အခြင့္အေရး အခ်ိဳးေဖာက္ဆံုး အစိုးရေတြကို အကာအကြယ္ေပး၊ ေထာက္ပံ့၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္ခဲ့ရပါတယ္။ အရင္ စစ္ေအးေခတ္ ကာလတုန္းကဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး လုိအပ္ခ်က္ အက်ိဳးရလဒ္ အတြက္ ကြန္ျမဴနစ္ ဆန္က်င့္ေရး အာဏာရွင္ေတြကို ကမၻာ့အႏွံ႕က ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ေတြမွာ အာဏာျမဲ တည္တံ့ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့တာပါပဲ။ စစ္ေအးေခတ္ကုန္ဆံုးတဲ့ အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ အပါအဝင္ အေနာက္ ဒီမိုကေရစီ အုပ္စုရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး နဲ႕ စီးပြားေရး မူဝါဒေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရးကို ပိုမိုအေလးေပး စဥ္းစားလာၾကေပမယ့္ ဦးစားေပး နံပါတ္ “တစ္” အေနနဲ႕ ရွိေနျမဲကေတာ့ မိမိအက်ိဳးစီးပြားကို အဓိက အေျချပဳ မူဝါဒ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္လည္း အေမရိကန္ နဲ႕ မဟာမိတ္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံႀကီးေတြ ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာမွာ က်င့္သံုးတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး မူဝါဒ ေတြဟာ အျမဲတမ္းလိုလို ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို ငဲ့ရလို႕ “စံႏွစ္မ်ိုး (Double Standard)” ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ ဆိုရရင္ အေမရိကန္ နဲ႕ အေနာက္ အုပ္စု ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရေခတ္ တေလွ်ာက္လံုး ဗမာျပည္ကို စီးပြားေရး နဲ႕ စစ္ေရး မဆက္ဆံ ပိတ္ဆို႕ထားေပမယ့္ သူတို႕ရဲ႕ အဓိက အက်ိဳးစီးပြား ေရနံ ကုမၸဏီႀကီးေတြကေတာ့ ဗမာျပည္မွာ စီးပြားရွာ မပ်က္ခဲ့ပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ ဒီမိုကေရစနစ္ရဲ႕ ေကာင္းမြန္တဲ့ သေဘာအရ ျပည္သူ႕သေဘာ ဆႏၵ က ႏိုင္ငံ မူဝါဒေတြမွာ အနည္းနဲ႕ အမ်ားဆိုသလို အေရးပါ၊ အရာေရာက္ေနတဲ့အတြက္ သူတို႕ တိုင္းျပည္ေတြက ျပည္သူလူထု နဲ႕ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ကမၻာ့ေရးရာ အျဖစ္အပ်က္၊ အေၾကာင္းအရာ ကိစၥအဝဝကို မ်က္ေျခမျပတ္မႈ အနည္း/အမ်ား အေပၚမူတည္ၿပီး သူတို႕ အစိုးရ ေတြ နဲ႕ သူတို႕ ႏိုင္ငံက ကုမၸဏီႀကီးေတြ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအရ ဆက္ဆံေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာက တိုင္းျပည္ေတြမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ ကင္းမဲ့မႈေတြ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င့္ ညစ္ညမ္းေစမႈေတြကို ေဝဖန္၊ ေထာက္ျပ၊ ကန္႕ကြက္ၿပီး ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏံွမႈ မလုပ္ဖို႕ ေတာင္းဆိုၾကရင္ ႏိုင္ငံ နဲ႕ ပုဂၢလိက အဖြဲ႕အစည္း အက်ိဳးစီးပြားထက္ လူ႕အခြင့္အေရးဘက္၊ ဒါမွမဟုတ္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကာကြယ္ေရး ရႈေထာင့္ဘက္ကို အေျချပဳၿပီး စဥ္းစားေဆာင္ရြက္မႈ၊ မူဝါဒ ခ်မွတ္မႈ၊ ဥပေဒျပဳမႈ ေတြကို မျဖစ္မေန လုပ္ရတတ္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ဒီသေဘာဟာ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္ ေရနံ အတြက္ ကမၻာပတ္ စစ္ ျဖစ္ရတာမ်ိဳးေတြကို မကာကြယ္ မတားဆီးႏိုင္ေပမယ့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ အပါအဝင္ အျခား က်င့္ဝတ္မဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို ႏိုင္ငံေရး နဲ႕ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားအလိုအရ လံုးဝ မ်က္စိမွိတ္၊ နားပိတ္၊ မ်က္ကြယ္ျပဳၿပီး အာဏာရွင္ေတြ တည္ျမဲေအာင္ လုပ္ေပးေနရတဲ့ စစ္ေအးေခတ္ထက္ေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရး နဲ႕ က်င့္ဝတ္ ရႈေထာင့္ က ၾကည့္ရင္ နည္းနည္း ပိုေကာင္းလာတယ္လို႕ေတာ့ ဆိုခ်င္ရင္ ရပါတယ္။
အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ “မသူေတာ္ နဲ႕ စီးပြားေပါင္း မလုပ္ဘူး” ဆိုတဲ့ က်င့္ဝတ္သေဘာ မူဝါဒကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ေနာက္တခ်က္ျဖစ္တဲ့ ပထဝီ ႏိုင္ငံေရး ကို ဥပမာျပရရင္ အရင္ေခတ္ ဗမာ စစ္အစိုးရ နဲ႕ ကမၻာ့ထိပ္တန္း ဒီမိုကေရစီ တိုင္းျပည္ႀကီး တခုျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယ တို႕ရဲ႕ ဆက္ဆံေရး ကို ျပရပါမယ္။ အိႏၵိယ အစိုးရဟာ ကနဦးမွာ စစ္အစိုးရ နဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး လံုးဝ မဆက္ဆံဘဲ ဗမာျပည္ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈကို အျပည့္အဝ ေထာက္ခံေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ပထဝီ ႏိုင္ငံေရး အရ ဗမာ စစ္အစိုးရနဲ႕ ပိုမိုနီးစပ္ၿပီး ေဒသတြင္းမွာ လူတြင္က်ယ္ ျဖစ္ေနတဲ့ တရုတ္ ႏိုင္ငံရဲ႕ ၾသဇာ အာဏာ ကို ထိန္းညွိလိုမႈေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ အိႏိၵယ အစိုးရဟာ ဗမာျပည္နဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒ ကို ေျပာင္းလဲခဲ့ရတယ္။ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားေၾကာင့္ ကိုယ္က်ိဳး ငဲ့ၿပီး မျဖစ္မေန ေျပာင္းလဲလိုက္ရတဲ့ မူဝါဒလို႕လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တရုတ္ ရဲ႕ ေဒသတြင္းနဲ႕ ကမၻာမွာ အင္အားႀကီးမားလာေနတာကို ဗဟိုျပဳၿပီး ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေမရိကန္ ရဲ႕ လက္ရွိ အာရွ နဲ႕ ပစၥဖိတ္ ေဒသ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး မူဝါဒေတြဟာလည္း ဒီသေဘာပါပဲ။
ဒါကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့၊ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အရ တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႕ အေရးယူ လုပ္ေဆာင္တဲ့ ပိတ္ဆို႕တာဆီး ပံုစံျဖစ္ၿပီး သူ႕ရဲ႕ လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရေလ့ရွိတဲ့ အခ်က္ နဲ႕ အားနည္းခ်က္ သေဘာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ အိႏိၵယ မိုင္းတြင္း ကုမၸဏီ အျဖစ္အပ်က္လို တႏိုင္ငံလံုး သေဘာမဟုတ္ဘဲ၊ တနည္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး သေဘာ အဓိက မေဆာင္ဘဲ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရ ပုဂၢလိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြ တခုခ်င္းသီးသန္႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ မလုပ္ဖို႕၊ စီးပြားေရး အရ မဆက္ဆံဖို႕၊ ဝယ္ယူအားေပး ျခင္းမျပဳဖို႕ လုပ္ေဆာင္တဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႕၊ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္မႈေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြ ရဲ႕ စီးပြားရွာမႈ လုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္ သမာသမတ္က်/မက်၊ က်င့္ဝတ္ ညီမႈ ရွိ/မရွိ ကိုိုၾကည့္ၿပီး တဖြဲ႕ခ်င္း၊ တခုခ်င္း ကြက္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္တဲ့ သေဘာက လူသား နဲ႕ စီးပြား က်င့္ဝတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ အရၾကည့္ရင္ ပိုၿပီး ထိေရာက္၊ လက္ေတြ႕ အလုပ္ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုရပါမယ္။
အေၾကာင္းက ကမၻာနဲ႕ခ်ီ စီးပြားလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုပါဝင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြဟာ မိမိတို႕ရဲ႕ အက်ိဳး/အျမတ္ ရလဒ္ ေရရွည္တည္ျမဲေစဖို႕၊ ေစ်းကြက္မွာ ေနရာအျမဲတမ္း ရေနေစဖို႕ အတြက္ စားသံုးသူ၊ စီးပြားဘက္ နဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ေတြ ၾကားမွာ နာမည္ေကာင္းရဖို႕ အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ သူတို႕ရဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္ေတြ တရားဝင္ေၾကာင္း၊ က်င့္ဝတ္ညီေၾကာင္း၊ လူ႕အခြင့္အေရး ကို ေလးစားလိုက္နာေၾကာင္း နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို မထိခိုက္ေစေၾကာင္း သက္ေသျပဳႏိုင္ဖို႕ လိုတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
လူသိမ်ားတဲ့ အဂၤလိပ္စကားလံုးနဲ႕ ဆိုရရင္ ကုမၸဏီ ရဲ႕ “Image” ေကာင္းဖို႕ လိုလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေနအထား နဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြဟာ အာဏာရွင္နဲ႕ ေပါင္း စီးပြားမရွာမိဖို႕၊ လူ႕အခြင့္အေရး မခ်ိဳးေဖာက္မိဖို႕၊ မိမိ ရဲ႕ ဝန္ထမ္း အလုပ္သမားေတြ ကို ႏိုင့္ထက္စီးနင္း ဂုတ္ေသြးစုပ္ နင္းမခိုင္းမိေစဖို႕၊ မိမိ လုပ္ငန္းလုပ္တဲ့ ေဒသက ေဒသခံေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြား နဲ႕ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ ကို မပ်က္စီးေစဖို႕၊ ဥတု သဘာဝ နဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို မထိခိုက္ေစဖို႕ မျဖစ္မေန အေလးထား စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္၊ မူဝါဒ ခ်မွတ္လာရပါတယ္။
ဆိုခဲ့သလို လူ႕အခြင့္အေရး၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ေနေၾကာင္း အစြပ္အစြဲ ခံရရင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ရဲ႕ နာမည္ အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္ေစၿပီး လုပ္ငန္းက အစုရွယ္ယာရွင္ေတြရဲ႕ အရင္းအႏွီးေတြ ႏႈတ္ထြက္တာ၊ လုပ္ငန္းရဲ႕ စားသံုးသူ/သံုးစြဲသူ ေတြက သံုးစြဲ၊ ဝယ္ယူအားေပး မႈ မလုပ္ေတာ့တာ၊ ေစ်းကြက္ မွာ နာမည္ပ်က္တာ ေတြ ရင္ဆိုင္လာရႏိုင္ကာ မိမိရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား အျမတ္ ရရွိမႈ နဲ႕ ေရရွည္ တည့္တံ့ ခိုင္ျမဲ တိုးတက္မႈကို ထိခိုက္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ မိမိရဲ႕ စီးပြားလုင္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈပံုစံကို တရားဥပေဒ နည္းလမ္းတက် ဝတ္တန္းေက် ေဆာင္ရြက္ရံုနဲ႕ မလံုေလာက္ေတာ့ဘဲ တတ္ႏိုင္သမွ် လူမႈစီးပြား က်င့္ဝတ္ေတြနဲ႕ပါ ညီေအာင္ အေလးထား လာရပါတယ္။
ျမင္သာတဲ့ ဥပမာ ဆိုရရင္ ကမၻာ့ ဆက္သြယ္ေရး နဲ႕ နည္းပညာ ေစ်းကြက္ မွာ ထိပ္တန္း ေရာက္ေနတဲ့ တကိုယ္ေရ နဲ႕ လုပ္ငန္းသံုး အဆင့္ျမင့္ လွ်ပ္စစ္ နည္းပညာ နဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းေတြထုတ္တဲ့ ပန္းသီးတံဆိပ္ ကုမၸဏီရဲ႕ တရုတ္ နဲ႕ ထိုင္ဝမ္ ႏိုင္ငံက စက္ရံုေတြမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လုပ္ခလစာ နည္းမႈ၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး အခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈ၊ အလုပ္သမားေတြ လုပ္ငန္းခြင္ နဲ႕ ပုဂၢလိက လူမႈဘဝ စီးပြားဒဏ္ ကို မခံႏိုင္လို႕ ကုိယ့္ဘာသာ သတ္ေသခဲ့မႈ ျဖစ္စဥ္ သတင္းေတြနဲ႕ ဒီ ျဖစ္ရပ္ေတြရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ ဂရက္ေတြ ကို ျပရပါမယ္။
ကမၻာတဝွမ္းက ပန္းသီးတံဆိပ္ ကုမၸဏီရဲ႕ နည္းပညာ ကို သေဘာက် ႏွစ္သက္ အားေပးၾကတဲ့ သံုးစြဲသူေတြဟာ သူတို႕ သံုးစြဲေနတဲ့ ပစၥည္းေတြရဲ႕ ျဖစ္ေပၚလာပံု နဲ႕ ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္း၊ သတင္း ျဖစ္ရပ္ဆိုးေတြကို သိျမင္လာရေတာ့ ကုမၸဏီရဲ႕ စီးပြားလုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္နဲ႕ က်င့္ဝတ္ အေပၚ ေမးခြန္းထုတ္မႈေတြျဖစ္လာကာ ပန္းသီးတံဆိပ္ လွ်ပ္စစ္ လူ႕အသံုးအေဆာင္ နဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး ပစၥည္းေတြကို မသံုးစြဲေတာ့ဖို႕ ထုတ္ေဖာ္ ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူးပါတယ္။ ပန္းသီးတံဆိပ္ ကုမၸဏီကလည္း ဒီလို ေစ်းကြက္ မွာ နာမည္ နဲ႕ တံဆိပ္ ကို ထိခိုက္ေစမယ့္၊ အက်ိဳးစီးပြားကို ပ်က္စီးေစမယ့္ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္ဖို႕ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အလ်င္အျမင္ အေရးယူမႈ ေတြ၊ အစီအစဥ္ေတြ၊ မူဝါဒေတြကို ခ်မွတ္ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒီလို အလုပ္သမားေတြအေပၚ ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္မႈေတြ၊ အျခား လူ႕အခြင့္အေရး နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ အျပဳအမူေတြဟာ ဥပမာျပဳခဲ့တဲ့ ပန္းသီး ကုမၸဏီလို အဖြဲ႕အစည္းတခုတည္းမွာပဲ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ မဟုတ္သလို ကမၻာ့ စီးပြားေရး မွာ အေရအတြက္ အနည္းစု ျဖစ္ေနတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကမၻာ့ပတ္လည္ စီးပြားလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုပါဝင္တဲ့ စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးေတြတိုင္းမွာ အလားတူ အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးေတြ ျမင္ေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလို တရား မမွ်မတ၊ က်င့္ဝတ္မဲ့ စီးပြားလုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြကို လူအမ်ားစု သိေအာင္၊ စားသံုးသူ/သံုးစြဲသူ ေတြ သိျမင္ခံစားလာေအာင္၊ အစုရွယ္ယာရွင္ နဲ႕ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး ေထာက္ပံ့သူေတြ နားလည္လက္ခံလာေအာင္ လူအခြင့္အေရး နဲ႕ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဝိုင္းဝန္း ေဆာ္ၾသေလ့ရွိၿပီး မတရားမႈေတြ ေပ်ာက္ေအာင္၊ လူသား နဲ႕ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္နစ္နာမႈေတြ နည္းေအာင္ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရေတြ နဲ႕ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးေတြကို တရားနည္းလမ္းက်တဲ့ ဥပေဒ၊ လုပ္ထံုး၊ လုပ္နည္း နဲ႕ က်င့္ဝတ္ ေတြ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းေပးဖို႕ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ဥပမာ တခု ျပရရင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ အာဖရိက ပဋိပကၡ ေဒသေတြက ထြက္တဲ့ စိန္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာမွာ ေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကားမႈ မလုပ္ဖို႕ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ အတြင္းမွာ ကမၻာအႏွံ႕က လူ႕အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ေတြ၊ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရေတြ နဲ႕ ကုလ သမဂၢ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာ က အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးေတြက ဝိုင္းဝန္း ေတာင္းဆိုမႈေတြရွိခဲ့ၿပီး ပဋိပကၡ ေဒသထြက္ စိန္ေတြ လက္ေတြ႕ ေစ်းကြက္မွာ အေရာင္းအဝယ္ မျဖစ္ေစဖို႕လည္း ဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္းတာ၊ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကတိခံဝန္ခ်က္၊ သေဘာတူညီမႈေတြ လုပ္တာေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ သံုးစြဲသူေတြ အၾကားမွာ စိန္ေတြ ထြက္ေပၚလာရာ လမ္းေၾကာင္း၊ ေၾကကြဲဖြယ္ ေနာက္ခံသမိုင္း နဲ႕ ဇစ္ျမစ္ သေဘာ ကို သိနားလည္လာေစဖို႕လည္း လံႈ႕ေဆာ္ပညာေပးမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာၿပီး အမ်ားစု ဝယ္ယူသံုးစြဲေနၾကတဲ့ (ဝယ္ယူသံုးစြဲႏိုင္တဲ့) အေမရိက နဲ႕ အေနာက္ဥေရာပ က ျပည္သူလူထု (အမ်ိဳးသမီးအဓိက) ၾကားမွာ အဓမၼမႈေတြ တင္းၾကမ္းျပည့္ေနတဲ့ ေသြးစြန္းေနတဲ့ စိန္ေတြ ကို ဝယ္ယူသံုးစြဲ အေပၚရံ အလွတန္ဆာဆင္ေနမႈရဲ႕ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းပံု၊ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီး ဓန အင္အားႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးေတြက လက္နက္ ကုမၸဏီႀကီးေတြကပဲ ဒီလို ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡ ေဒသေတြမွာ လက္နက္ေတြ အႀကီးအက်ယ္ေရာင္းခ်ၿပီး ရရွိတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ ပိုက္ဆံေတြနဲ႕ အဲ့ေဒသက စိန္ေတြကို ျပန္ဝယ္သလို ျဖစ္ေနပံု၊ ဒီလို အက်ိဳးအျမတ္ႀကီးတဲ့ သဘာဝသယံဇာတ ရပိုင္ခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ စီးပြားအတြက္ ေဒသတြင္းမွာ ပဋိပကၡ နဲ႕ စစ္ပြဲေတြ အဆံုးမသတ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနပံုေတြကို လူအမ်ားစု သိျမင္ ခံစားနားလည္ လာေအာင္ လူထု ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြနဲ႕ ေဆြးေႏြးပြဲ၊ ရႈတ္ခ် ပြဲေတြ လုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ဒီလို အာဖရိက ရဲ႕ ေၾကကြဲဖြယ္ ျဖစ္ရပ္မွန္ ေနာက္ခံ အေျခအေနကို မွီးၿပီး ေဟာလီးဝုဒ္က “ေသြးစြန္းေနတဲ့ စိန္ (၂၀၀၆)” ဆိုၿပီး ရုပ္ရွင္ရိုက္ခဲ့ဖူးၿပီး ဆုတံဆိပ္ေတြရ ေအာင္ျမင္သလို ကမၻာ့လူသားေတြလည္း ပဋိပကၡ ေဒသေတြရဲ႕ “ေသြးစြန္းေနတဲ့ သယံဇာတ” ေတြအေၾကာင္း ပိုမို နားလည္ခံစား သိျမင္တတ္မႈ ရလာခဲ့ပါတယ္။
ဗမာျပည္ ေျမာက္ဖ်ား ရဲ႕ မဆံုးႏိုင္တဲ့ ပဋိပကၡ နဲ႕ စစ္ပြဲ ေတြဟာ သယံဇာတ က်ိန္စာ သင့္ “ေသြးစြန္းေနတဲ့ ေက်ာက္စိမ္း” ေတြ နဲ႕ ဆိုင္သလို ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီႀကီးေတြ နဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ အာဏာပိုင္ ေတြ နဲ႕ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြရဲ႕ ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားနဲ႕လည္း ဆိုင္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို ႏိုင္ငံတကာ နဲ႕ ကမၻာပတ္လည္ စီးပြားလုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ က်င့္ဝတ္၊ သီလ၊ တရား မဲ့မႈေတြ၊ အမ်ားအတြက္ မစဥ္းစားဘဲ ကိုယ္က်ိဳးတခုတည္းပဲ ၾကည့္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ၊ အာဏာ နဲ႕ ေငြ ရွိသူေတြရဲ႕ ထင္တိုင္းၾကဲႏိုင္ေနမႈေတြ စတဲ့ အဓမၼ တရားမဲ့မႈေတြ ေလ်ာ့ပါးလာေအာင္ အစိုးရေတြ နဲ႕ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးေတြက ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္း၊ စံညႊန္း၊ သေဘာတူညီခ်က္ ေတြ အရ ေလးစား လိုက္နာက်င့္သံုးရမယ့္ က်င့္ဝတ္ဥပေဒသျပ႒ာန္းမႈ ေတြ လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္လာရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာနဲ႕ခ်ီၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ စီးပြားရွာခ်င္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြကလည္း ဒီလို ဥပေဒ၊ က်င့္ဝတ္ နဲ႕ လုပ္ထံုး၊ လုပ္နည္း ေတြကို သူတို႕ရဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္ နဲ႕ မူဝါဒေတြမွာ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္း က်င့္ၾကံ လုပ္ကိုင္လာရပါတယ္။ ဒီလို ထည့္သြင္း က်င့္သံုးမွသာ သူတို႕ရဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္ငန္ နဲ႕ အက်ိဳးအျမတ္ကလည္း ေရရွည္ တည္တံ့ မွာ ျဖစ္တယ္။
ဒီလို ေရရွည္ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ထြန္းမႈကို ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ “ရွဥ့္လည္း ေလွ်ာက္သာ ၊ ပ်ားလည္း ဆြဲသာ” သေဘာ လူ၊ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ နဲ႕ ေငြေၾကး အက်ိဳးအျမတ္ ဘယ္သူ႕ ဘယ္သူ မွ တဘက္ေစာင္းနင္း မထိခိုက္ေစဘဲ စီးပြားလုပ္ေဆာင္တဲ့ သေဘာဟာ ေဆာင္းပါး အစ မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ “စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး (Sustainable Development)” ဆိုတဲ့ ေခတ္သစ္ ေဘာဂေဗဒ နဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး သီအိုရီ နည္းနာ နိႆယ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီသေဘာကို ပညာရပ္ဆိုင္ရာ သေဘာမဟုတ္ဘဲ လူတိုင္း နားလည္လြယ္ေအာင္ ဆိုရရင္ ေခတ္သစ္ ကမၻာ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ “ဘယ္သူေသေသ ငေတ မာဖို႕ လိုတယ္” ဆိုတဲ့ စကားလို “ငို႕ဘ သမား” ေတြ “ငါ့ဘို႕” တခုတည္း ၾကည့္ စီးပြားေသာင္းက်န္း လုိ႕မရေတာ့တာ ကို ဆိုလိုတာပါ။
လက္ရွိ ဗမာျပည္ အေနနဲ႕ ဆိုရရင္ “ငေတ၊ ငေရႊ၊ ငေဇ” နဲ႕ “အေပါင္းအပါ” “ငပိုင္” ေတြခ်ည္းပဲ “မာ” ေနႏိုင္ခြင့္ရေနတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္၊ လုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္၊ မူဝါဒ နဲ႕ နည္းဥပေဒသ ေတြ ေလ်ာ့နည္း ပေပ်ာက္ေစတဲ့ နည္းလို႕လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
စီးပြားေရး လုပ္ထားဟာ လူမႈေရးလုပ္ငန္း မဟုတ္တဲ့ အတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ ကို အဓိက ထား စဥ္းစားရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီး ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းျဖစ္ဖို႕က အက်ိဳးအျမတ္ တခုတည္း ေရွ႕တန္းတင္ စဥ္းစား လုပ္ေဆာင္လို႕ မရေတာ့ပါဘူး။ အျခား အေရးႀကီးတဲ့ လူသားအက်ိဳး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ အက်ိဳးေတြလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းရမယ့္ ဆိုတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ အရပ္စကားနဲ႕ ဆိုရရင္ စီးပြားေရး လုပ္တာဟာ အလွဴႀကီး ေပး ကုသိုလ္ ယူေနတာ မဟုတ္ေတာ့ အျမတ္ အတြက္ အဓိက စဥ္းစားရမွာ မွန္ေပမယ့္ ဓါးျပ တိုက္ယူသလိုေတာ့ အဓမၼ မလုပ္ရပါဘူး၊ ဘယ္သူ၊ ဘယ္အရာကိုမွ မထိခိုက္ေစတဲ့ (သို႕) ထိခိုက္မႈနည္းေစတဲ့ နည္းနာေတြ သံုးျပီး က်င့္ဝတ္ နဲ႕အညီ လုပ္မွ ေခတ္သစ္ ကမၻာရဲ႕ စီးပြားေရးနယ္ပယ္မွာ ေရရွည္ရပ္တည္ႏိုင္မယ္ လို႕ ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
မိမိ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရဲ႕ ပံုရိပ္ ေစ်းကြက္ နဲ႕ စားသံုးသူၾကား ေရရွည္ ေကာင္းမြန္ေစရန္ တနည္းအားျဖင့္ အက်ိဳးအျမတ္ ေရရွည္ ခံစားရရွိေစဖို႕ရာ မိမိရဲ႕ စီးပြား အက်ိဳးအျမတ္ထဲက တခ်ိဳ႕တဝက္ကို လူအမ်ား အက်ိဳးျပဳ လႈမႈေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ျပန္သံုးျခင္းမ်ိဳးေတြလည္း ဒီသေဘာမွာ ပါ ပါတယ္။
ဥပမာ - ႏိုင္ငံတကာ က နာမည္ႀကီး အလွကုန္ လုပ္ငန္း “Faceshop” ဆိုရင္ သူတို႕ ေရာင္းခ်ရတဲ့ ပစၥည္းတခုခ်င္းတိုင္းရဲ႕ အျမတ္ထဲက တခ်ိဳ႕တဝက္ကို ဆင္းရဲတဲ့ အာဖရိက က ကေလးသူငယ္ေတြ အက်ိဳးအတြက္ ျပန္ အသံုးခ်ပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႕ ေစ်းကြက္က ေဖာက္သည္ သံုးစြဲသူေတြၾကားမွာ သူတို႕ ကုန္ပစၥည္း အမွတ္တံဆိပ္ရဲ႕ ပံုရိပ္ကို ျမွင့္တင္ၿပီး လူသိမ်ား တန္ဖိုးထားေအာင္ လုပ္ပါတယ္။ ပစၥည္းခ်င္း/ဝန္ေဆာင္မႈခ်င္း/ေစ်းႏႈန္းခ်င္း အတူတူ ဆိုရင္ေတာင္မွာ သူတို႕ရဲ႕ အျမတ္ေငြ အေပၚ အသံုးခ်တဲ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို စားသံုးသူ က သိတဲ့ အတြက္ ေစ်းဝယ္ရင္း ကုသိုလ္လည္းရတဲ့ သူတို႕ဆီမွာ ဝယ္ယူ အားေပးမႈ တိုးလာေစပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ေရတိုမွာ အျမတ္ရမႈ နည္းေကာင္း နည္းႏိုင္ေပမယ့္ ေရရွည္တည္တံ့၊ အက်ိဳးစီပြားျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ သြားပါတယ္။
(စကားခ်ပ္။ ။ ႏိုဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ မိုဟာမက္ ယူႏြတ္စ္ တီထြင္တဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းကေန အလွဴေပး သလို ကုသိုလ္ယူတဲ့ လူမႈဖြံၿဖိဳးေရး တခုတည္း ဗဟိုျပဳ စီးပြားေရး (Social Business) (ဝါ) လူမႈေရး ရည္မွန္းခ်က္ သက္သက္ စီးပြားေရး လုပ္တဲ့ သေဘာ ေခတ္သစ္ ေဘာဂေဗဒ သီအိုရီ လည္း ရွိပါေသးတယ္။ ေနာင္ အလ်င္းသင့္ရင္ ေဆြးေႏြး တင္ျပပါမယ္။)
ဆိုခဲ့သလို အက်ိဳး၊ အျမတ္ တခုတည္း ၾကည့္ စီးပြားရွာဖို႕ ေခတ္သစ္ ကမၻာရဲ႕ လူေတြ၊ က်င့္ဝတ္ ေတြ၊ စည္းမ်ည္း စည္းကမ္းေတြ က ခြင့္မျပဳေတာ့တဲ့ အတြက္ မိမိရဲ႕ ကုိယ္က်ိဳး စီးပြား အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရင္းနဲ႕ တပါတည္း လူေတြ (စားသံုးသူ၊ အလုပ္သမား၊ မိမိ စီးပြားလုပ္တဲ့ ေဒသ ရဲ႕ ေဒသ ခံ) ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားလည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႕ ေဂဟ စနစ္ကိုလည္း မပ်က္ယြင္းေအာင္ တပါတည္း လုပ္ေဆာင္ ဖို႕ လိုလာပါတယ္။ လူေတြရဲ႕ လူမႈဘဝ သာယ ဝေျပာၿပီး လူ႕သိကၡာ နဲ႕ အညီ၊ လူ႕အခြင့္အေရး၊ စားသံုသူ အခြင့္အေရး၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး ျပည့္ျပည့္ဝဝ ေပး ေဖာ္ေဆာင္ စီးပြားရွာသလို ကိုယ့္စီးပြားေၾကာင့္လည္း ကမၻာေျမ ပထဝီဝင္ နဲ႕ ရာသီဥတု ကို မထိခုိက္ေစမွ မိမိစီးပြားေရးလုပ္ငန္းဟာ ေစ်းကြက္မွာ အစဥ္အျမဲ ေနရာရ ေရရွည္ ေအာင္ျမင္ေနမယ့္ သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာမွာ
လူ႕အခြင့္အေရး အျပည့္အဝ ေလးစားလိုက္နာမႈ။ (ဥပမာ - စီးပြားေရး လုပ္ငန္းအတြက္ ေဒသခံေတြ ကို အတင္း အဓမၼ ေနရာ ဖယ္ခိုင္းျခင္းမ်ိဳး၊ လက္ယာေျမ သိမ္းျခင္းမ်ိဳး မရွိတာ၊ တကယ္လို႕ မျဖစ္မေန ေျမေနရာ ရယူမႈ လုပ္ရရင္လည္း ေဒသခံ ေတြရဲ႕ သေဘာ ဆႏၵ နဲ႕ အညီ ျဖစ္ေစတာ၊ နစ္နာမႈေတြ အတြက္ ထိုက္သင့္တဲ့ ေလ်ာ္ေၾကး နဲ႕ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေပးတာမ်ိဳးကို ဆိုလိုတယ္။)
မိမိစီးပြားရွာရာ ေဒသက ဆိုင္ရာ ဓေလ့၊ ထံုးတမ္း၊ စဥ္လာ၊ ရိုးရာ၊ ယံုၾကည္မႈ၊ အေတြးအေခၚ ေတြကို ေလးစားလိုက္နာ အသိအမွတ္ျပဳမႈ။
အလုပ္သမား အခြင့္အေရး အျပည့္အဝ ေလးစားလိုက္နာမႈ။ (ဥပမာ - အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈဘဝ သာယာဝေျပာေရး အေလးထား ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးကို ဆိုလိုတယ္။)
အလုပ္သမား ငွားရမ္း အသံုးျပရာမွာ က်င့္ဝတ္၊ စည္းကမ္း၊ ဥပေဒ နဲ႕ အညီ ေဆာင္ရြက္မႈ။ (ဥပမာ - အာဏာပိုင္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး ေဒသခံ ေတြ ကို အတင္း အဓမၼ အခမဲ့ (သို႕) လုပ္ခနည္း လုပ္အားေပး ေစခိုင္းတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္တာမ်ိဳးကို ဆိုလိုတယ္။)
စားသံုးသူ အခြင့္အေရး ကို အျပည့္အဝ ေလးစားလိုက္နာမႈ။ (ဥပမာ- မိမိိ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ရဲ႕ ကုန္ပစၥည္း နဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈ က လူ နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို မထိခိုက္ေစတာ၊ လံုျခံဳစိတ္ခ် အရည္အေသြး ျပည့္မီေအာင္ ႀကိဳးစားတာမ်ိဳးကို ဆိုလိုုတယ္။) (မွတ္ခ်က္ - တရုတ္ျပည္ထုတ္ လူသံုးကုန္ နဲ႕ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္း တခ်ိဳ႕မွာဆိုရင္ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ အမ်ားအျပား ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိကာ ကမၻာ့ေစ်းကြက္မွာ ပံုရိပ္မေကာင္းျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ အတြက္ ေရရွည္ အက်ိဳးစီးပြား ျဖစ္မႈ အတြက္ အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္ေစတယ္။)
မိမိရဲ႕ စီးပြားလုပ္နည္း လုပ္ဟန္ေတြကို ေရ၊ေျမ၊ေတာေတာင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ အေပၚ ထိခိုက္မႈ မရွိေအာင္ (သို႕) နည္းေအာင္ ဖန္တီးက်င့္ၾကံ ေဖာ္ဆာင္မႈ။
အစရွိတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္အတြက္ စီးပြားရွာ “Profit/Economics Based” လုပ္ရင္းနဲ႕ တပါတည္း တြဲလ်က္ လူ၊ လူမႈ ဘဝ နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကိုလည္း မထိခိုက္ေအာင္၊ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ “People, Social, Planet, Environment, Ecology” ဘက္ေပါင္းစံု ထည့္သြင္းစဥ္းစား အက်ိဳးျဖစ္ေအာင္ (သို႕) အနည္းဆံုး အက်ိဳးမယုတ္ေအာင္ ၾကံေဆာင္ရ တဲ့ စီးပြားလုပ္ဟန္ ကို ေခတ္သစ္ ကမၻာ့ စီးပြားလုပ္ငန္းေတြဟာ ေရရွည္ တည္တံ့ႏိုင္မႈ နဲ႕ အက်ိဳးအျမတ္ အလို႕ငွာ သူတို႕ရဲ႕ လုပ္ငန္းစီးပြား နည္းဗ်ဴဟာ မွာ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္း ခ်မွတ္ လာရပါေတာ့တယ္။
ဒီသေဘာကို ဗမာျပည္ အပါအဝင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္စ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမွန္တကယ္ အေလးထား ေဆာင္ရြက္မႈ အင္မတန္ နည္းလွပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ သေဘာ၊ အျမင္ နဲ႕ သီအိုရီ ေတြ နားလည္သိျမင္ဖို႕မလိုဘဲ ရိုးရိုးလက္ေတြ႕က်တဲ့ သေဘာ “common sense” နဲ႕ပဲ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ကို ဒီ “စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး (Sustainable Development)” အတြက္ က်င့္ၾကံရမယ့္ ေဆာင္ရန္/ေရွာင္ရန္ ေတြဟာ အေရးႀကီးေၾကာင္း သိႏိုင္ပါတယ္။
ဘာကိုမွ ဂရုမထားဘဲ လူေတြ ဂုတ္ခြစီး စီးပြားပဲ နင္းကန္ရွာရန္ မိမိ စီးပြားရွာတဲ့ ေဒသ နဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အေထြအထြ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ က်ဆင္းလာကာ ေရရွည္မွာ မိမိ စီးပြားလုပ္ငန္းလည္း တပါတည္း ပ်က္စီးရမွာ မလႊဲမေသြ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူပဲ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးေတြဟာ မိမိ စီးပြားလုပ္ကိုင္တဲ့ ေဒသ ရဲ႕ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ဂရုမမူ မေစာင့္ေရွာက္ဘဲ စီးပြားပဲ နင္းကန္ ေသာင္းက်န္းေနရင္ ေရရွည္မွာ ေဒသ ရဲ႕ ပထဝီ နဲ႕ ေဂဟ စနစ္ ပ်က္ယြင္းၿပီး ရာသီဥတုေတြ ေဖာက္ျပန္၊ သဘာဝ ေဘးဒုကၡ ေတြ ထူေျပာ၊ စီးပြားလုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြ ေလ်ာ့နည္းကာ အနာဂတ္မွာ ဆက္လက္ ရပ္တည္ဖို႕ အခြင့္အေရး ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဒီလို အေနအထား နဲ႕ သေဘာကို ဂရုမစိုက္ဘဲ ေနႏိုင္သူဟာ မိမိ အက်ိဳးစီးပြား ကို ေရရွည္ ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႕ရာ မၾကံေဆာင္၊ မေမွ်ာ္ျမင္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အသိ ဉာဏ္ပညာ တံုး ေနတဲ့ လူူမ်ိဳးေတြ နဲ႕ ဆူလြယ္နပ္လြယ္ ရတုန္းေလးကို ဘယ္သူ.. ဘာ.. ျဖစ္ျဖစ္.. ဂရုမျပဳ စီးပြားပဲ နင္းကန္ ရွာထားမယ္၊ အနာဂတ္ နဲ႕ မ်ိဳးဆက္သစ္အတြက္ မစဥ္းစားဘူး လို႕ ခံယူႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စိတ္ဓာတ္ ေအာက္တန္းက်ေန တဲ့ လူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါမယ္။
ဒါေပမယ့္ ဝမ္းနည္းစရာ နဲ႕ စိုးရိမ္ဖို႕ ေကာင္းတာက ဗမာျပည္မွာ အာဏာရ ေနတဲ့ သူေတြ နဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္သာေနတဲ့ လက္ခ်ိဳးေရလို႕ရတဲ့ မဟာ စီးပြားလုပ္ငန္းရွင္ႀကီး အမ်ားစု က အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ လူႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ -- အနာဂတ္ကို ေမွ်ာ္.. မျမင္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ဉာဏ္ပညာနည္းေနသူေတြနဲ႕ အနာဂတ္ နဲ႕ မ်ိဳးဆက္သစ္အတြက္ ထည့္ မစဥ္းစားဘဲ ေနႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စိတၱ သတၱိ ခ်ိဳ႕ယြင္း ပ်က္စီးေနသူေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း အတိတ္ နဲ႕ လက္ရွိ မွာ အစိုးရ နဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးေတြက ျပည္သူ လူထု နဲ႕ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို အဓမၼ မုဒိမ္းက်င့္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ တေလွႀကီး ေပၚခဲ့၊ ေပၚလ်က္ ျဖစ္ေနတာပါ။
ဒီလို.. “ငေတ၊ ငေရႊ၊ ငေဇ” နဲ႕ “အေပါင္းအပါ” “ငပိုင္” ေတြခ်ည္းပဲ..၊ “ငို႕ဘ” “ငါ့ဘို႕” သမားေတြခ်ည္းပဲ.. အျမဲတမ္း “မာ” ေန ခြင့္ ရေနတာဟာ လက္ရွိ ဗမာျပည္ စီးပြားေရးရဲ႕ အဓိက ျပႆနာ ပါ။ မေန႕တေန႕ကတင္ ယခင္ စစ္အစိုးရ၊ ယခု စစ္တပိုင္း အစိုးရ နဲ႕ အကၽြမ္းဝင္တဲ့ ခရိုနီႀကီး တဦးက ျပည္သူပိုင္ ဟိုတယ္တခု ကို ကာလတန္ဖိုး ေပါက္ေစ်း ထက္ အမ်ားႀကီးနည္းတဲ့ တန္ဖိုးနဲ႕ က်ပ္ဘီလွ်ံ နဲ႕ခ်ီ သက္သာၿပီး ရသြားတဲ့ သတင္း တပုဒ္ ၾကားလိုက္ရပါေသးတယ္။
အာဏာပိုင္ အစိုးရ ရယ္ သူတို႕နဲ႕ အဆင္ေျပ၊ တစီးပြားတည္းလို႕ ျဖစ္ေနတဲ့ လက္တဆုပ္စာ သူၾကြယ္ႀကီးေတြြရယ္ ဒီလိုပဲ လက္သိပ္ထိုး လုပ္ၾကရင္းနဲ႕ ကုန္ေတာ့ ျပည္သူပိုင္ ပစၥည္း၊ ဆံုးရံႈးေတာ့ ျပည္သူပိုင္ ေငြေၾကး နဲ႕ အရင္းအျမစ္ သယံဇာတ ေတြပါ။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႕ ေဂဟ စနစ္ ပ်က္စီးလို႕ ေရေတြႀကီး၊ မုန္တိုင္းေတြ တိုက္ရင္လည္း အရင္ဆံုး ေသရ.. ေၾကရ.. အသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ ဆံုးရံႈးရတာကလည္း နင္းျပား လူထု ေက်ာမြဲေတြပါပဲ။ (ဥပမာ - ၂၀၀၈ နာဂစ္ ျဖစ္စဥ္ကိုပဲ ၾကည့္ပါ..။) ဒီလို သဘာဝ ေဘးဒုကၡေတြ ၾကံဳလာလို႕ မေသဘဲ က်န္ရစ္တဲ့ လူထုကလည္း တသက္လံုး ထင္တိုင္းၾကဲ လုပ္ခ်င္တာ လုပ္ခဲ့ၿပီး ခုမွ သူေတာ္ေကာင္းေယာင္ေဆာင္ ပဏၰာ လာယူ မသဒၶါေရစာ ေထာက္ပံ့တဲ့ အာဏာပိုင္ နဲ႕ သူၾကြယ္ေတြရဲ႕ အလွဴကို ေက်းဇူးတင္ခံ ရွိခိုးဦးတင္၊ လက္ဝါးျဖန္႕ ေတာင္းရတာမ်ိဳးလည္း ဝမ္းနည္းဖြယ္ ၾကံဳရပါေသးတယ္။ ေနာက္ဆံုး ဒီလို စီးပြားေရး မူဝါဒ အမွားအယြင္းေတြ၊ စီမံခန္႕ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းအားနည္းမႈေတြ၊ အဂတိေတြ၊ အလြဲသံုးစားလုပ္ ကိုယ္က်ိဳးရွာမႈေတြေၾကာင့္ တိုင္းျပည္မွာ ဘ႑ာလိုေငြျပ အေၾကြးတင္ေတာ့လည္း ျပည္သူ႕ဘ႑ာ အေနနဲ႕ပဲ အေၾကြးတင္၊ ျပည္သူ႕ အခြန္ နဲ႕ ျပည္သူ႕ ဝန္ေဆာင္မႈ စီမံကိန္းေတြကပဲ ျဖတ္ (သို႕) ေလ်ာ့ခ်ၿပီး အေၾကြးဆပ္ ရျပန္တာပါပဲ။
ဗမာ ျပည္သူျပည္သား အေျခခံလူထု ဘဝက ဆိုခဲ့သလို အဘက္ဘက္က နစ္နာရတဲ့ ဖြတ္ေက်ာျပာစု ခရုအဆံကၽြတ္ ဘဝေတြပါပဲ။ ဒီလို “လူတစုတည္း ေကာင္းဖို႕ေရာက္မႈ အတြက္ လူအမ်ားစု မွာ ပ်က္လင့္ကာ” ျဖစ္ေနတာဟာ “စစ္အာဏာရွင္ + သူၾကြယ္ ခရိုနီ” ေပါင္းခဲ့တဲ့ ေခတ္ျဖစ္ျဖစ္ ခု ဒီမိုကေရစီ အမည္ခံတဲ့ စစ္တပိုင္း အစိုးရ အသစ္ ရဲ႕ “စစ္အုပ္စု + ႏိုင္ငံေရး သမား (ဆိုသူ) + အရင္းရွင္ခရိုနီ” ေပါင္းစားတဲ့ ေခတ္ ျဖစ္ျဖစ္ အတူတူပါပဲ။
ဒီေဆာင္းပါးမွာ အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ “စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး” နည္းနာ၊ တနည္းအားျဖင့္ “စီးပြားေရးလုင္ငန္း က်င့္ဝတ္” နဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြကို ႏိုင္ငံတကာက လက္ေတြ႕ အျဖစ္အပ်က္ အေနနဲ႕ ေယဘုယ် သေဘာ ၾကည့္ျပန္ရင္လည္း ႏိုင္ငံေပါင္းစံု စီးပြားေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးေတြ စီးပြားရွာေကာင္းရံု၊ စားေသာက္ ေကာင္းရံု၊ တရားဝင္ရံု၊ လူၾကားေကာင္းရံု အေပၚရံ ဟန္ျပ လုပ္ျပတဲ့ ႏွမ္းျဖဴ၊ သကာရည္ေလာင္းတဲ့ “ဗန္းျပ” အလုပ္ သက္သက္လိုလည္း ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒီလို တကယ့္ အႏွစ္မပါ အေပၚရံသေဘာကို ဗမာျပည္က အခြင့္ထူးခံ ခရိုနီႀကီးေတြက အတိအက် ပံုတူ လိုက္ယူေနျပန္ပါတယ္။ ခုဆိုရင္ ခရိုနီႀကီးတိုင္းလိုလိုမွာ လူမႈေရးလုပ္ငန္း လုပ္တဲ့ ေဖာင္ေဒးရွင္းႀကီးေတြ ရွိပါတယ္။ သူတို႕ ဘယ္ေလာက္ တိုင္းျပည္၊ လူမ်ိဳး နဲ႕ ဘာသာ၊ သာသနာ အတြက္ ကိုယ္က်ိဳးမဖက္ ႀကိဳးစားေဆာင္္ရြက္ အလွဴႀကီးေပးေနေၾကာင္း သတင္းေတြကို မၾကားခ်င္အဆံုး သူတို႕ ၾသဇာခံ စာနယ္ဇင္း မီဒီယာ ေတြကေနတဆင့္ လူထုကို မိႈင္းတိုက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို သေဘာမမွန္တဲ့ အလုပ္ေတြဟာ “အက်ိဳးလိုလို႕ ေညာင္ေရေလာင္း”၊ “ေထာင္ျမင္လို႕ ရာစြန္႕တာ” မ်ိဳးထက္ မပိုသလို တကယ့္ လက္ေတြ႕လည္း လူထု အမ်ားစုအတြက္ အက်ိဳးမရွိပါဘူး။
လူထု အမ်ားစု နဲ႕ တိုင္းျပည္ အတြက္ ေရရွည္ တကယ္ အက်ိဳးမ်ားတဲ့ “စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရွည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး” နည္းနာ နဲ႕ “စီးပြားေရးလုင္ငန္း က်င့္ဝတ္” ေတြ လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ဖို႕ရာအတြက္ ေကာင္းမြန္မွ်တ၊ အဂတိကင္းတဲ့ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ တရားတဲ့ ဥပေဒျပဳမႈ (မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြ ဖ်က္သိမ္းမႈ)၊ တရားစီရင္မႈ (မတရားသူေတြကို မတရားသလို စီရင္ႏို္င္မႈ)၊ ခရိုနီ အရင္းရွင္ နဲ႕ စစ္အုပ္စု ဘက္က မရပ္တည္ဘဲ ေက်ာမြဲ ျပည္သူဘက္က မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ပါတီ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႕ တက္ၾကြလႈပ္ရွားေတြ တည္ရွိမႈ၊ တရားမွ်တမႈ ကိုလိုလား ဘက္မလိုက္တဲ့ စာနယ္ဇင္း နဲ႕ သတင္း မီဒီယာ လုပ္ငန္း တည္ရွိမႈ စတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အဓိက မ႑ိဳင္ႀကီးေတြ သမာသမတ္က်ဖို႕ မရွိမျဖစ္ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လူတန္းစား အားလံုး တေျပးညီ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာႏိုင္သလို တိုးတက္မႈကလည္း အနာဂတ္ အထိ ေရရွည္ခံၿပီး လူမႈ၊ စီးပြား၊ သဘာဝ အားလံုး သမမွ်တ စည္ပင္ရွင္သန္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ခု ဗမာျပည္ဟာ ေခတ္စနစ္ အနည္းငယ္ ေျပာင္းလာလို႕ ခုမွ ေခတ္သစ္ ကမၻာ နဲ႕ အရင္းရွင္ စီးပြားပံုစံကို စတင္ တကယ္ ျမည္းစမ္းရမွာပါ။ တခါတရံ အေၾကာင္းအရာ၊ ကိစၥ နဲ႕ အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာ ေနာက္က်ရျခင္းဟာ ေကာင္းခ်ီးတပါး အက်ိဳးေက်းဇူးတခု ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္က ေနာက္က်မွ စတင္ရတဲ့အတြက္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ကမၻာ့ရာဇဝင္ က ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ အမွားေတြကို သင္ခန္းစာယူႏိုင္၊ ေရွာင္ၾကဥ္စရာေတြ ေရွာင္ၾကဥ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ခုအခ်ိန္ထိေတာ့ ေလ့လာသိျမင္ သံုးသပ္ၾကည့္ရသေလာက္ ဗမာျပည္ဟာ ေနာက္က်ရျခင္းကို အခြင့္အေရး အျဖစ္ အသံုးမခ်ႏိုင္၊ အသံုးမခ်တတ္ေသးပါဘူး။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြမွာ မွားခဲ့ဖူးတဲ့ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ အမွားေတြကို တထပ္တည္း က်ဴးလြန္ေနဆဲဆိုတာ ခု ျမင္ေတြ႕ေနရတဲ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႕ လူအမ်ားစု အေျခခံျပည္သူလူထု ကို အေလးမထား၊ ဂရုမျပဳ ထည့္သြင္းမစဥ္းစားတဲ့ စီမံကိန္း ျဖစ္စဥ္ေတြက သက္ေသျပဳေနပါတယ္။
က်င့္ဝတ္ပိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ ပိုင္း သက္သက္ နဲ႕ ဆိုရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ရရင္လည္း လူေတြ ကို ကၽြန္ျပဳ အဓမၼ ခိုင္းေစ စီးပြားလုပ္တာ၊ ပေဒသရာဇ္ စနစ္အရ ေျမေတြကို အာဏာပိုင္ နဲ႕ ဓန အင္အားႀကီးသူကသာ သိမ္းပိုက္တာ၊ တေတာလံုးျပဳန္း၊ တေတာင္လံုးကုန္ေအာင္ သစ္ပင္ေတြခုတ္တာ စတဲ့ အျပဳအမူေတြဟာ (၁၈)ရာစု / (၁၉) ရာစု မွာ လူ႕က်င့္ဝတ္ ပိုင္းဆိုင္ရာ အရ ေမးခြန္းထုတ္ျခင္း ခံရေကာင္းမွ ခံရႏိုင္ေပမယ့္ (၂၁) ရာစု ေခတ္သစ္ ကမၻာ မွာေတာ့ အႀကီးအက်ယ္ ေမးခြန္းထုတ္ျခင္း ခံရမွာ ျဖစ္သလို ရႈတ္ခ်၊ ျပစ္တင္၊ ကန္႕ကြက္ ခံရၿပီး ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ေရရွည္ ရပ္တည္ဖို႕ရာ အင္မတန္ ခက္ခဲလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အနာဂတ္မွာ ဆိုရင္ က်င့္ဝတ္ပိုင္းက ပိုေတာင္ အေရးပါ သိသာ လာပါဦးမယ္။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားလုပ္ငန္းေတြ ေရရွည္ အက်ိဳးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းခ်င္သလား..၊ ႏိုင္ငံေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးခ်င္သလား.. က်င့္ဝတ္သိကၡာ နဲ႕အညီ စီးပြား လုပ္ပါ..၊ စီမံကိန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ပါ..၊ ဒါ့အျပင္ တျခားနည္း မရွိပါ။
အားလံုး ဆင္ျခင္၊ သံုးသပ္၊ ေတြးေခၚ၊ ေမွ်ာ္ျမင္ ႏိုင္ၾကပါေစ..။
(မွတ္ခ်က္ -- ေခတ္သစ္ ကမၻာ့ စီးပြားေရး ပံုစံႏွင့္ အခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားေတြရဲ႕ အေၾကာင္းေတြကို တဆက္တည္း ျခံဳငံု စဥ္းစားဆင္ျခင္ႏိုင္ရန္ စာေရးသူ ယခင္ေဆြးေႏြးတင္ျပဖူးခဲ့သည့္ ့ ေအာက္ပါ ဆက္စပ္ မိုးမခေဆာင္းပါးမ်ားကို ဆက္လက္ဖတ္ရႈပါ။)
၁။ “Globalization: ကမၻာ့လံုးပတ္လည္ စီးပြားလုပ္ေဆာင္မႈ”: http://moemaka.com/?p=22882
၂။ “လူထုအတြက္ စီးပြားေရးစနစ္”: http://moemaka.com/?p=23992
၃။ “ထိလုိ႔ မရသူမ်ား” http://moemaka.com/?p=28546
Comments