Interview with Ko Htay Kywe - MoeMaKa


၈၈မ်ဳိးဆက္ ကိုုေဌးၾကြယ္နဲ႔ စကားစျမည္
မိုုးမခ၊ မတ္ ၁၆၊ ၂၀၁၃
မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က ဥေရာပခရီးစဥ္ကေန ကိုုေဌးၾကြယ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုုကိုု ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္က ၈၈မတ္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္းကာလမွာ လက္တြဲလုုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြသာမက ျမန္မာ့ဒီမုုိကေရစီေရး ႏိုုးၾကားလႈပ္ရွားသူ ျမန္မာမ်ဳိးဆက္ေဟာင္း၊ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြက ၀ိုုင္း၀န္းၾကိဳဆိုုၾကျပီး မိတ္ဆုုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ စကား၀ုုိင္းေတြ စီစဥ္ၾကဖိုု႔ ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။
            လက္ရွိ ၀ါရွင္တန္ဒီစီကိုု ေရာက္ရွိေနခိုုက္ သတင္းဌာနမ်ားက ေတြ႔ဆုုံေမးျမန္းေနၾကတာမိုု႔ မိုုးမခကလည္း ရရွိတဲ့အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ကိုုေဌးၾကြယ္ကိုု မိတ္ဆက္ျပီး စကားစျမည္ အနည္းငယ္ ေျပာဆိုုခြင့္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။  
လာမယ့္ မတ္ ၁၆ မွာ ရန္ကုုန္တကၠသိုုလ္ အင္ယားကန္ေဘာင္ေပၚမွာ လုုံထိန္းမ်ားလက္ခ်က္နဲ႔ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ား ေသြးေျမက်ခဲ့ရတဲ့ ၂၅ ႏွစ္ေျမာက္ တံတားနီေန႔ျဖစ္တဲ့အားေလ်ာ္စြာ ေမရီလန္း၊ မဂၤလာရာမေက်ာင္းမွာ တံတားနီေန႔ ဆြမ္းသြတ္ျခင္းႏွင့္ ေအာက္ေမ့ဘြယ္အခမ္းအနားကိုု က်င္းပမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္တုုန္းက မတ္အေရးအခင္းမွာ ဖမ္းဆီးႏွိမ္နင္းျခင္း ခံခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေထာင္တြင္းမွာ (၀မ္းဖိုုး၀မ္း) အမည္နဲ႔ ေတာ္လွန္တဲ့ေက်ာင္းသားအစုုအဖြဲ႔ေလး ဖြဲ႔ျပီး ေက်ာခ်င္းကပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲသည္ကေန ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာျပီးတဲ့ေနာက္ မတ္လမွသည္ ဇြန္လအေရးအခင္း၊ ေနာက္ တျပည္လုုံးအတိုုင္းအတာနဲ႔ ေပၚထြန္းလာတဲ့ ၾသဂုုတ္လ ၈ေလးလုုံးအေရးေတာ္ပုုံၾကီးအျဖစ္ ဆက္လက္ျပီး လက္တြဲလိုု႔ တိုုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့ ၀မ္းဖိုုး၀မ္း (၁၄၁) အဖြဲ႔က အေ၀းေရာက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြနဲ႔ ကိုုေဌးၾကြယ္တိုု႔ အေမရိကန္ျပည္မွာ ျပန္လည္ဆုုံေတြ႔ၾကမယ့္ အခမ္းအနားလည္း ျဖစ္တာမိုု႔ ထူးျခားတယ္လိုု႔ ဆိုုႏိုုင္ပါတယ္။
ကိုုေဌးၾကြယ္က ေျပာၾကားရာမွာ ဥေရာပခရီးစဥ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔မ်ား၊ ကုုလသမဂၢဆိုုင္ရာ အစည္းအေ၀းမ်ားကိုု တက္ေရာက္ျခင္း၊ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ သေဘာထားထုုတ္ေဖာ္ျခင္းတိုု႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ဆိုုေသာ္လည္း အေပၚပိုုင္းမဟုုတ္တဲ့ ေအာက္ေျခပိုုင္း၊ နယ္စပ္ေဒသ၊ အလွမ္းေ၀းတဲ့ ေဒသေတြမွာ တရားဥပေဒစိုုးမိုုးမႈ၊ အားနည္းတာေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတာေတြ ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း၊ ႏိုုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရး ျပီးျပတ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေရးစတဲ့ အေရးမ်ား ရွိေၾကာင္း၊ သည့္အတြက္ ျပည္တြင္း ျပည္ပက ျမန္မာေတြသာမက ႏိုုင္ငံတကာက ကုုလနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အစုုိးရမ်ားက မ်က္ေျခမပ်က္ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ေနဖိုု႔ လိုုတဲ့အေၾကာင္း တိုုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ခဲ့တယ္၊ သေဘာထားထုုတ္ေဖာ္ခဲ့တယ္လိုု႔ ရွင္းျပပါတယ္။
လက္ရွိမွာ ျမန္မာျပည္တြင္း ေနရာေဒသအႏွံ႔အျပားမွာ တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈေတြ ရွိဖိုု႔၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအျပင္ အားလုုံးအတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေပၚထြန္းေစဖိုု႔အတြက္ လႈပ္ရွားေနၾကတာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းေျပာျပပါတယ္။ အဲသည္ရဲ့ လိုုအပ္ခ်က္ေတြ အမ်ားအျပားရွိတဲ့ေနရာမွာ ျပည္ပေရာက္ေတြ၊ နယ္စပ္ေဒသက ဒုုကၡသည္ေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ၊ တိုုင္းရင္းသားျပည္သူေတြအားလုုံး မိသားစုုေတြနဲ႔  ျခြင္းခ်က္မဲ့ ေပါင္းစည္းႏိုုင္ေရး၊ ျမန္မာ့ဒီမုုိကေရစီအေရးေတာ္ပုုံရဲ့ အျဖစ္အပ်က္မွတ္တမ္းမ်ား ျပဳစုုထုုတ္ျပန္ႏိုုင္ေရးကလည္း အခမ္းက႑တခုုျဖစ္တယ္လိုု႔ ဆိုုပါတယ္။ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ျပီး အေရးယူတာထက္ သမိုုင္းျဖစ္ရပ္မွန္ေတြကိုု သင္ခန္းစာယူႏုုိင္ဖိုု႔၊ အနာဂတ္မွာ ေရွာင္ရွားႏိုုင္ဖိုု႔အတြက္ အျဖစ္အတိုုင္း အရွိအတိုုင္း ရင္ဆိုုင္ၾကဖိုု႔လည္း လိုုအပ္ခ်က္ တခုုျဖစ္တယ္လိုု႔လည္း ေျပာၾကားလိုုက္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ တရားမွ်တမႈ၊ ဥပေဒစုုိးမိုုးမႈတိုု႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈတိုု႔၊ အားလုုံးပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုုင္မႈတိုု႔ ေျပာေနခ်ိန္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္အနည္းငယ္က ထြက္ေပၚလာတဲ့ လက္ပေတာင္းေတာင္အစီရင္ခံစာေပၚ အေျခခံျပီး အမ်ားျပည္သူၾကားထဲမွာ မတူကြဲျပားတဲ့သေဘာထားေတြ အျပန္အလွန္ျဖစ္ေပၚေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးလည္း ေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ကိုုေဌးၾကြယ္ကေတာ့ လက္ပေတာင္းအေရး ေကာ္မရွင္က တတ္ႏိုုင္သေလာက္ ေဆာင္ရြက္တယ္၊ ထုုတ္ျပန္တယ္။ တကယ္တမ္းမွာကေတာ့ သည္စီမံကိန္းကိုု စတင္ခဲ့သူေတြ၊ ကာယကံရွင္ေတြရဲ့ သက္ဆိုုင္ရာေတြရဲ့ တာ၀န္ခံမႈေတြ၊ တာ၀န္ယူမႈေတြ ဘယ္လိုုေဖာ္ေဆာင္လာမလဲဆိုုတာက အဓိကျဖစ္တယ္လိုု႔ ေျပာပါတယ္။
လာမည့္ မနက္ျဖန္မွာ ကိုုေဌးၾကြယ္ကိုုယ္တိုုင္ ရင္ဆိုုင္ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ တံတားနီေန႔ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္ႏွစ္ပတ္လည္မွာ အေမရိကန္ျပည္မွာ ကြဲကြာေနတဲ့ မိတ္ေဆြ ေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြနဲ႔ ျပန္လည္ေတြ႔ဆုုံျပီး ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားကိုု တက္ေရာက္ဖိုု႔ စီစဥ္ထားခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုုမ်ိဳး ျပန္ေျပာင္းေတြးမိသလဲလိုု႔လည္း ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ ကိုုေဌးၾကြယ္က ေျပာၾကားရာမွာ ၂၅ ႏွစ္တေလ်ာက္လုုံးမွာ ေက်ာင္းသားျပည္သူေတြ၊ တိုုင္းရင္းသားမိသားစုုေတြ အမ်ားအျပားဟာ အသက္ အိုုးအိမ္ မိဘ သားသမီး စြန္႔လႊတ္ ဆုုံးရႈံးခံျပီး ဒီမုုိကေရစီအေရးအတြက္ တိုုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုုခ်ိန္မွာလည္း ျမန္မာျပည္ဟာ ဒီမိုုကေရစီအေရးအတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အလားအလာကိုု ေရာက္ရွိေနျပီလိုု႔ ဆိုုေသာ္လည္း အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြကိုု အားလုုံးက အတူတကြ ဆက္လက္ရင္ဆိုုင္ၾကရဦးမွာ ျဖစ္တယ္လိုု႔ ေျပာၾကားပါတယ္။
၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦး၊ ႏိုုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းတဦးျဖစ္တဲ့ ကိုုေဌးၾကြယ္ဟာ ၁၉၈၈ မတ္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္းက စတင္လိုု႔ တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြအတြက္ တိုုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၄ ခုုႏွစ္ေနာက္ပိုုင္း အက်ဥ္းေထာင္က လြတ္ေျမာက္လာျပီးေနာက္ပိုုင္း ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္အေရးေတာ္ပုုံမွာလည္း ျမန္မာျပည္အေရးအတြက္ မတြန္႔မဆုုတ္ ရပ္တည္ခဲ့တာ ေနာက္တၾကိမ္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ရတဲ့အထိပါပဲ။ ခုုခ်ိန္မွာလည္း ဒီမိုုကေရစီေရးအတြက္ ဆက္လက္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနဆဲပဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အဲသည္ျဖတ္သန္းမႈတေလ်ာက္လုုံးနဲ႔ အခုုလက္ရွိအခ်ိန္မွာ အေျခအေနမွာ ဘာေတြ ထူးျခားတာ ေျပာင္းလဲတာေတြ ရွိသလဲလိုု႔ ေမးျမန္းခဲ့ပါေသးတယ္။
၈၈ အေရးေတာ္ပုုံတုုန္းက တရားဥပေဒ စိုုးမိုုးမႈမရွိလိုု႔၊ မဆလတပါတီစနစ္ရဲ့ မတရားမႈေတြကိုု တြန္းလွန္ဖိုု႔ တိုုက္ပဲြ၀င္ခဲ့ၾကရတယ္။ အဲသည္တုုန္းကလည္း တရားမွ်တမႈရွိဖိုု႔၊ လြတ္လပ္မႈ အာမခံခ်က္ရွိဖိုု႔၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြအတြက္ ဒီမုုိကေရစီေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုုတိုုက္ပြဲ ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲသည္ေနာက္ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ဒီမိုုကေရစီသမိုုင္းမွာ ထင္ရွားတဲ့ ေရႊ၀ါေရာင္အေရးေတာ္ပုုံမွာလည္း အထက္ပါ အခ်က္အလက္ေတြအတြက္ ဆက္လက္ ေတာင္းဆိုုရ၊ တိုုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္။ အဲသည္မွာ ျမန္မာျပည္အေရး အားလုုံး ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရဖိုု႔၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးတိုု႔အတြက္ပါ ေတာင္းဆိုုခဲ့ၾကရတယ္။ ဖမ္းဆီး ႏွိမ္နင္းမႈေတြကိုု ျမန္မာျပည္သားေတြ အားလုုံးက ၾက့ံၾကံ့ခံရင္ဆိုုင္ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္လိုု႔ သူက ျပန္ေျပာင္းေျပာပါတယ္။ အခုုအခ်ိန္မွာလည္း အထက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ား အေျခအေနမ်ားနဲ႔ ဒီမိုုကေရစီေခတ္ ေျပာင္းႏိုုင္ဖိုု႔ ဆက္လက္ျပီး ဦးတည္ လႈပ္ရွားေနရဆဲျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ယခုုအခ်ိန္မွာေတာ့ျဖင့္ ျမန္မာျပည္ဟာ ဒီမိုုကေရစီေခတ္ကိုု ေျပာင္းလဲဖိုု႔ အခ်ိန္က်ေနျပီ။ အခ်ိန္ဟာ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အခ်ိန္ဟာ ေနာက္ေတာင္ က်ေနျပီ။ အဲသည္အတြက္ တိုုင္းသူျပည္သားေတြ အားလုုံးပါ၀င္ျပီး အမ်ဳိးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးသာမက တိုုင္းျပည္ကိုု အစြမ္းကုုန္ ျပန္လည္ထူေထာင္ တည္ေဆာက္ၾကေရးအတြက္ပါ အေရးေပၚေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ေနတယ္လိုု႔ သူက ေျပာပါတယ္။ သူတိုု႔အေနနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သာမန္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားအျဖစ္ မၾကီးျပင္းခဲ့ၾကရဘူး၊ ရုုန္းကန္ တိုုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကရတယ္။ အဲသည္အတြက္ တိုုင္းျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြကိုု လက္ဆင့္ကမ္းၾကဖိုု႔ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္လိုု႔လည္း သူ႔ခံစားခ်က္ကိုု ေျပာပါတယ္။
ကိုုေဌးၾကြယ္တိုု႔ မ်ဴိးဆက္ေတြအေနနဲ႔ ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ ေနာက္မဆုုတ္ဘဲ တိုုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲသည္လုုိပဲ လိုုအပ္လာရင္လည္း မဆုုတ္မနစ္ ရုုန္းကန္ဖိုု႔ ၀န္မေလးဘူး။ သိုု႔ေသာ္လည္း အခုုအခ်ိန္မွာေတာ့ျဖင့္ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြ၊ လက္ရွိအေျခအေနေတြမွာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ အျမန္ဆုုံး အတတ္ႏိုုင္ဆုုံး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္ တည္ေဆာက္ေရးေတြ လုုပ္ႏိုုင္ဖိုု႔ အခ်ိန္အခါ အခြင့္အေရးအျဖစ္ ေဖာ္ေဆာင္ျဖစ္ေပၚေစခ်င္တယ္လိုု႔ သူ႔ဆႏၵကိုု ေျပာၾကားလိုုက္ပါတယ္။
ကိုုေဌးၾကြယ္ဟာ မတ္လ ၁၆ ရက္ မနက္ခင္းမွာ ေမရင္လင္း ၊ မဂၤလာရာမေက်ာင္း၊ တံတားနီ ၂၅ ႏွစ္ ဆြမ္းေကၽြးႏွင့္ ေအာက္ေမ့ဖြယ္အခမ္းအနား၊ ညေနခင္းမွာ ၀ါရွင္တန္မက္ထရိုု ျမန္မာမိသားစုုမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆုုံပြဲ၊ ေနာက္တပတ္ နယူးေယာက္မွာ ၂၂၊ ၂၃ ေန႔ရက္ေတြမွာ ျမန္မာမိသားစုုမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆုုံပြဲမ်ား တက္ေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆန္ဖရန္စစၥကိုု ေဘးဧရိယာ ျမန္မာကြန္ျမဴနီတီနဲ႔ မိတ္ဆုုံေဆြးေႏြးပြဲကိုုေတာ့ မတ္ ၂၉ ၊ ေသာၾကာေန႔ညေနခင္းမွာ ဖရီးေမာင့္ကြန္ျမဴနီတီစင္တာမွာ စီစဥ္ထားပါတယ္။ ဆန္ဖရန္က ျမန္မာမိသားစုုေတြ၊ မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ခ်င္တယ္ ဆုုံၾကမယ္လိုု႔ ကိုုေဌးၾကြယ္က ေျပာသြားပါတယ္။

(မိုုးမခ မွတ္ခ်က္ - တယ္လီဖုုံးမွတဆင့္ အသံသြင္းအင္တာဗ်ဳး ျပဳလုုပ္ရတာမိုု႔ အက်ဥ္းခ်ဳံးျပီး ေကာက္ႏုုတ္တင္ျပလိုုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုုေဌးၾကြယ္နဲ႔ ေတြ႔ဆုုံပြဲေတြမွာ သူ႔အာေဘာ္အတိုုင္း နားေထာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္)

Comments