အေမရိကန္ အာ – ဟား
ေဒါက္တာျမင့္ဦး (ဂီ်ပီ)
မတ္လ ၈၊ ၂၀၁၃
ေဆးပညာညႊန္ခ်ဳပ္နွင့္ အိုင္ေအပီပီအဖြဲ႕ အမွတ္တရ
အေမရိကန္နိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ပညာေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႕ျကီး (အိုင္အိုင္အီး - Institute of International Education) ရဲ့ ျမန္မာ-အေမရိကန္ တကၠသိုလ္မိတ္ဖက္အစီအစဥ္ (အိုင္ေအပီပီ- International Academic Partnership Program) အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္းကို လင္းယုန္ ငွက္နဲ႔ေဒါင္းကႀကိဳးအမည္နဲ႔ ဂ်ာနယ္တခ်ဳိ႕မွာ ေဆာင္းပါးေရးသားခဲ့ျပီးပါျပီ။ ဒီအစီအစဥ္အရ အေမရိကန္နိုင္ရဲ့ အထင္ကရတကၠသိုလ္ႀကီး ၁ဝ ခုက ပါေမာကၡေတြဟာ ျမန္မာနိုင္ငံက တကၠသိုလ္ ၉ ခုကိုေရာက္ရိွလာျပီး ျမန္မာပါေမာကၡေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုညိွႏႈိင္းမိတ္ဖြဲ႕သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေနျပည္ေတာ္ကိုသြားေရာက္ျပီး သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီးဌာနအသီးသီးက တာဝန္ရိွသူေတြနဲ႔လည္း ေဆြးေႏြးပဲြေတြျပဳလုပ္သြားခဲ့ပါ ေသးတယ္။ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ မိတ္ဖက္ခရီးစဥ္အဆံုးမွာေတာ့ စာနယ္ဇင္းရွင္းလင္းပဲြတစ္ရပ္ျပဳလုပ္ျပီး ျမန္မာတကၠသိုလ္နဲ႔ အေမ ရိကန္ တကၠသိုလ္ေတြ လတ္တေလာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ့္အစီအစဥ္ေတြကို အေမရိကန္ ဒုလက္ေထာက္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ထုတ္ေဖၚ ေၾကညာသြားခဲ့ပါတယ္။
မန္းတကၠသိုလ္ရဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြ
● အာ-ဟား မို႔မင့္ (Aha Moment)
သမိုင္းတြင္ရစ္တဲ့ ခရီးစဥ္အျပီးမွာ၊ အေမရိကန္ပညာရွင္ေတြရဲ့ ထံုးစံအတိုင္း၊ အိုင္အိုင္အီး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ထဲမွာပါဝင္တဲ့သူ တစ္ဦးခ်င္း စီက အာဟားမို႔မင့္လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ္တိုင္ၾကံုခဲ့ရတဲ့ အံ့အားသင့္စရာအျဖစ္အပ်က္ကေလးေတြကို တစ္ဦးလ်င္၂ မိနစ္က်စီေျပာဆိုျပီး ခရီးစဥ္ ရဲ့ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကရပါတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၈ ေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အာဟားမို႔မင့္ေတြက အမ်ားႀကီးရိွေနျပီး၊ စာဖတ္ပရိသတ္ စိတ္ဝင္စားမယ့္ အာ-ဟားမို႔မင့္ေလးေတြကို ျပန္လည္ေဖါက္သယ္ခ်ေပးလိုက္ပါတယ္။
● ဝိုင္တီယူးက အာ-ဟား
ပထမေန့မွာ အိုင္ေအပီပီကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ဟာ ၂ ဖြဲ႕ခဲြျပီး ဒဂံုတကၠသိုလ္နဲ႔ ဝိုင္တီယူးလို႔ေခၚတဲ့ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ကို သြားေရာက္ၾက ပါတယ္။ ဝိုင္တီယူးကို လိုက္ပါသြားတဲ့အဖြဲ႕ဝင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဝိုင္တီယူးရဲ့ အာဟားမို႔မင့္တစ္ခုကိုတင္ျပေပးခ်င္ပါတယ္။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာမျကီးနွင့္ ဌာနမႈးေတြ၊ ပါေမာကၡေတြ၊ ကထိကေတြနဲ႔ အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အစည္းအေဝးခမ္းမထဲမွာ ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုေန တဲ့အခိ်န္မွာ၊ ေဒါက္တာဂီ်ပီရဲ့ လင္းယုန္ငွက္နဲ႔ေဒါင္းကႀကိဳးေဆာင္းပါးပါရိွတဲ့ မိုးမခဂ်ာနယ္ကို ဆရာမအခ်ဳိ႕ကို ေဝငွေပးလိုက္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးထဲမွာ ျမန္မာတကၠသိုလ္ေတြရဲ့ကမၻာ့အဆင့္အတန္းကိုေဖၚျပထားတဲ့အတြက္ တကၠသိုလ္ဆရာမေတြ အာ-ဟားျဖစ္ကုန္ျကရပါ တယ္။ ေဆြးေႏြးပဲြအျပီး တကၠသိုလ္ပရဝုဏ္ကိုလွည့္ပတ္ၾကည့္႐ႈၾကတဲ့အခါမွာ၊ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အႀကီးမားဆံုး နည္းပညာတကၠသိုလ္ႀကီးထဲမွာ ေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ ေမာ္ဒယ္နိမ့္ (ဒက္စေတာ့) ကြန္ျပဴတာ ၈ လံုးေလာက္ကို (အိုင္တီဌာနပိုင္ပစၥည္းအေနနဲ႔) ျပသထားတာကိုေတြ႕ရိွရပါတယ္။ ျမန္မာကထိကဆရာတစ္ဦးက အေမရိကန္ပါေမာကၡဆရာႀကီးတစ္ဦးရဲ့အနားကိုကပ္ျပီး အနွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္ၾကာေအာင္ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့တဲ့ ကြန္ျပဴတာအေဟာင္းေတြကို အခုမွ ျပန္လည္အသံုးခ်ဖို႔ ျပဳျပင္ထားတာပါလို႔ ဝန္ခံေျပာဆိုလိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ အေမရိကန္ပါေမာကၡေတြ အာ-ဟားျဖစ္ကုန္ျကပါေတာ့တယ္။
● ျမကြၽန္းသာမွ အာ-ဟား
ညေနပိုင္းမွာ ၂ ဖြဲ႕ေပါင္းျပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ျပန္ဆံုျကရပါတယ္။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္က ျမကြ်န္းညိုညို တကၠသိုလ္အျကာင္းကို ရွင္းျပပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ျကီးကို (ေအာ္တိုေနာ္မီ) လြတ္လပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္လာတဲ့အထိ ေစာင့္ဆိုင္းမေနပဲ လက္ရိွဆရာဆရာမေတြရဲ့ အရည္အခ်င္းကိုျမင့္တင္ေပးဖို့ေျပာ ဆိုေဆြးေႏြးသြားခဲ့ပါတယ္။ အဖြဲ႕ဝင္အားလံုး အာ-ဟားျဖစ္သြားခဲ့ရတာကေတာ့ ဘဲြ႕နွင္းသဘင္ခန္းမျကီး ထဲမွာ စာသင္ခန္းငါးခန္းဖြဲ႕ျပီး အေမရိကန္ပါေမာကၡေတြက လက္ခ်ာေပးဖို႔စီစဥ္ထားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘဲြနွင္းသဘင္အေနာက္ဖက္ ဆင္ ဝင္အေပါက္ဝမွာ လက္ခ်ာေပးမယ့္အခန္းေနရာေတြကို ေျမပံုနဲ႔တကြ စနစ္တက်ေဖၚျပထားတဲ့အတြက္ အဖြဲ႕ဝင္အခ်ဳိ႕ဟာ အာဟားျဖစ္ျပီး ဓါတ္ပံုရိုက္ယူေနျကပါတယ္။ သမၼတအိုဘာမားမိန္႔ခြန္းေျပာျကားသြားခဲ့တဲ့ စင္ျမင့္ေပၚကိုတက္ျပီး ဓါတ္ပံုအရိုက္ခံေနျကတဲ့အေမရိကန္ပါ ေမာကၡေတြကိုလည္းေတြ႕ျမင္ခဲ့ရပါတယ္။ ဘဲြ႕နွင္းသဘင္မွာတီးခတ္တဲ့ ျမန္မာ့ဆိုင္းဝိုင္းျကီးကိုျကည့္ျပီး အားလံုးက အာ- ဟားျဖစ္ၾကရျပန္ ပါတယ္။ ကံေကာ္ေတာမွာ အထူးျခားဆံုးအာဟားကေတာ့ အေမရိကန္ပါေမာကၡေတြရဲ့လက္ခ်ာကို ေဒါင္းတကၠသိုလ္ ဆရာဆရာမ ၅၅ဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ပါေမာကၡတစ္ဦးက သူေနာက္တစ္ႀကိမ္ျပန္လာျပီး ေဒါင္းတကၠၠသိုလ္မွာ လက္ခ်ာ ေပး တဲ့အခါ၊ သူ႔အတြက္ ေခတၱေနထိုင္စရာျဖစ္နိုင္ေခ်ရိွတဲ့ တကၠသိုလ္ဆရာ ဆရာမအေဆာင္ေတြကို လိုက္လံျပသခိုင္းေနျပန္ပါတယ္။ သစ္ ပုတ္ပင္ႀကီးကိုၾကည့္ျပီး အာ-ဟားျဖစ္ၾကသူေတြရိွသလို၊ အင္းလ်ားကန္ေစာင္းဖက္ကို လိုက္လံျပသတဲ့အခါမွာေတာ့။ အာ- ဟား အာ-ဟား နဲ႔ အသံထြက္ေနၾကပါေတာ့တယ္။
မန္းေဆးတကၠသိုလ္ပါေမာကၡခ်ဳပ္နွင့္ အိုင္အိုင္အီးဥကၠဌ မိတ္ဖြဲ႕ေနစဥ္
● ေဆးမန္းရဲ့ အာ-ဟား
မႏၱေလးေဆးတကၠသိုလ္ကို အိုင္အိုင္အီးအဖြဲ႕ေရာက္ရိွလာမယ့္အေၾကာင္း ပါေမာကၡခ်ဳပ္သိရိွေအာင္ အရင္ဆံုးတယ္လီဖံုးနဲ႔ သတင္းေပးပို႔ရ ပါတယ္။ ပါခ်ဳပ္ဆီကို အထက္အာဏာပိုင္ေတြဆီက တရားဝင္သတင္းေရာက္ရိွမလာေသးတဲ့အတြက္ “မင္းကငါ့ကို Dictate (ဟိုဟာ လုပ္ ဒီဟာလုပ္ခိုင္း) ေနတာလား” ဆိုတဲ့ တုန္႔ျပန္ခ်က္ကိုရ ရိွလိုက္ပါေတာ့တယ္။ (သတင္းဦးပို႔ခ်င္တဲ့သူ၊ ဒီေလာက္ေတာ့ခံရမွာေပါ့)။ ေနာက္ ေန႔မွ ျမန္မာနိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ့ ခြင့္ျပဳတဲ့စာကို အီးေမးလ္နဲ႔ ပါခ်ဳပ္ဆီကို ေပးပို႔လိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္အဖြဲ႕ ေဆးမန္းကို ေရာက္ရိွလာတဲ့အခါမွာေတာ့ ပါခ်ဳပ္ႀကီးကိုယ္တိုင္ ထြက္ႀကိဳဆိုေနပါတယ္။ အာ-ဟား။ အေမရိကန္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါ၊ ပါခ်ဳပ္ႀကီးက ေဆးမန္းရာဇဝင္ကို ဓါတ္ပံုေတြနဲ႔ ေဝေဝဆာဆာေျပာျပရင္း၊ သူ့ရဲ့ကိုယ္ပိုင္ေဖ့စ္ဘြတ္ကတဆင့္ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ဆက္ သြယ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ဖြင့္ေျပာျပလိုက္ပါတယ္။ ပါခ်ဳပ္ရဲ့ေဖ့စ္ဘြတ္ေျကာင့္ အေမရိကန္ပါေမာကၡေတြအားလံုး အာဟားျဖစ္ကုန္ၾကရျပန္ပါ တယ္။ ဝမ္းနည္းစရာ အာ-ဟားတစ္ခုကေတာ့ ရက္ပိုင္းအတြင္း မွာပဲ ပါခ်ဳပ္ႀကီးအျငိမ္းစားယူေတာ့မယ္ဆိုတဲ့သတင္းပါဘဲ။ ကိစၥမရိွပါဘူးတဲ့။ ေနာက္ပါခ်ဳပ္နဲ႔ ပါတနာရွစ္အစီအစဥ္ေတြကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ပါလိမ့္မယ္တဲ့။ အာ-ဟား။
● ေနျပည္ေတာ္က အာဟား
ရတနာပံုတကၠသိုလ္မွာလည္း အာ-ဟားမ်ဳိးစံုၾကံဳေတြ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။ ညေနပိုင္းမွာေတာ့ မန္းတကၠသိုလ္မွာ အားလံုးျပန္ဆံုၾကရပါတယ္။ ေရႊ မန္းဆရာေတြကေတာ့ ေဒါက္တာဂီ်ပီရဲ့ေဆာင္းပါးကို ဘတ္ျပီးေနၾကပါျပီ။ တီဗီြမွာလည္းျမင္ဖူးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အာ-ဟား။ ေနာက္ေန႔မွာ အဖြဲ႕ဝင္အားလံုး ေနျပည္ေတာ္ကိုသြားေရာက္ျပီး ညႊန္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ စကားဝိုင္းဖြဲ႕ၾကရပါတယ္။ ေနာက္ေန႔မနက္ ေဆးပညာညႊန္ခ်ဳပ္နဲ႔ ေတြ႕ဆံု တဲ့အဖြဲ႕မွာလိုုက္ပါရင္း အေမရိကန္ဖက္က ေဆးတကၠသိုလ္အခ်င္းခ်င္း ဆရာလဲလွယ္ဖို႔နဲ႔၊ ဘဲြ႕လြန္ေဆးေက်ာင္းသားေတြကို အေမရိကန္ ေဆးပညာကြန္ဖရင့္ေတြတက္ေရာက္ဖို႔ကမ္းလွမ္းလိုက္တဲ့အခါမွာ ညႊန္ခ်ဳပ္က မို႔စ္ဝဲလ္ကမ္းလို႔တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားလိုက္တဲ့အတြက္ အားလံုး ဝမ္းပန္းတသာ အာ- ဟားျဖစ္ၾကရျပန္ပါတယ္။
အိုင္အိုင္အီးအဖြဲ႕ဟာ ရန္ကင္းဆရာအတတ္သင္ေကာလိပ္၊ နိုင္ငံျခားဘာသာတကၠသိုလ္နဲ႔ အင္းစိန္က ျမန္မာခရာဇ္ယန္အသင္းေတာ္ဓမၼတကၠသိုလ္ (အမ္အိုင္တီ) နဲ႔လည္း မိတ္ဖြဲ႕ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာတကၠသိုလ္ေတြဟာ အေမရိကန္ပါေမာကၡေတြအတြက္ အာ-ဟားမို႔မင့္ေတြ ျဖစ္ေပၚေစနိုင္တဲ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ေတြ ထပ္မံမိတ္ဖြဲ႕ ဝင္ေရာက္လာဖို႔ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြကို အေမရိကန္တကၠသိုလ္ကေန အြန္လိုင္းစနစ္နဲ႔ မာစတာဘဲြ႕ေတြအပ္နွင္းနိုင္ဖို႔လည္း စီစဥ္ေနပါတယ္။ အိုင္ေအပီပီတကၠသိုလ္ မိတ္ဖြဲ႕အစီ အစဥ္ဟာ ျမန္မာ့ပညာေရးအတြက္ အေမရိကန္လူမ်ဳိးတစ္ေယာက္လို ဟစ္ေၾကြးျပရမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ အာ-ဟားမို႔မင့္တစ္ခုပါဘဲလို႔ဆိုလိုက္ပါရေစခင္ဗ်ာ။
Comments